Ομιλία Βασίλη Κεγκέρογλου στην Ολομέλεια της Βουλής στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης για την συνεπιμέλεια.
«Εξαρχής θέλω να τονίσω ότι ασχολούμαστε με την επίλυση του προβλήματος αφού αυτό έχει προκληθεί και διογκωθεί.
Η Πολιτεία έπρεπε να λειτουργεί προληπτικά με τις αναγκαίες συμβουλευτικές δομές και υπηρεσίες για την οικογένεια και το παιδί για να ανακοπεί η μεγάλη αύξηση των χωρισμών αλλά και τα συνακόλουθα προβλήματα.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Ως Κίνημα Αλλαγής, προσήλθαμε στη συζήτηση του νομοσχεδίου με τις τροποποιήσεις στο οικογενειακό δίκαιο με το βάρος της μεγάλης προοδευτικής μεταρρύθμισης του 1983, από την κυβέρνηση της αλλαγής του Ανδρέα Παπανδρέου.
Σήμερα, αδιαμφισβήτητα υπάρχει πρόβλημα και μια αρνητική πραγματικότητα, εξαιτίας μιας διαμορφωμένης δικαστηριακής πρακτικής που οδηγεί σε μονομερείς αποφάσεις.
Το αποτέλεσμα δείχνει καθαρά ότι πολλοί μπαμπάδες αδικούνται, όπως και πολλές μαμάδες και το κυριότερο δεν υφίσταται μηχανισμός παρακολούθησης.
Το θέμα όμως δεν είναι αν είμαστε με τους μπαμπάδες ή τις μαμάδες, τους παππούδες και τις γιαγιάδες τα προσωπικά βιώματα και δράματα των οποίων σε ορισμένες περιπτώσεις όχι απλώς γνωρίζουμε αλλά αναγνωρίζουμε και σεβόμαστε απόλυτα.
Το διακύβευμα είναι να μην μετατραπεί το παιδί σε μήλον της έριδος ή σάκος του μποξ αλλά να προστατευτεί και να διασφαλιστεί το καλύτερο μέλλον του.
Σε αυτό οφείλουν να συνδράμουν η Πολιτεία με την δικαιοσύνη και την επιστήμη αλλά και οι δύο γονείς, με κανόνες και αποφάσεις των δικαστηρίων στην περίπτωση που δεν υπάρχει συμφωνία και επιτυχής διαμεσολάβηση.
Δυστυχώς η μεταρρύθμιση του ’96 για τα οικογενειακά τμήματα των δικαστηρίων δεν υλοποιήθηκε από τη δικαιοσύνη.
Το Νομοσχέδιο θα μπορούσε να είναι μία καλή ευκαιρία για τον εκσυγχρονισμό των διατάξεων του οικογενειακού δικαίου και για βελτιώσεις σύμφωνα και με τις νέες κοινωνικές συνθήκες.
Δυστυχώς όμως δε λύνει το πρόβλημα όπως διατυμπανίζετε. Μιλάει για εξίσου και ταυτόχρονα νομοθετεί 1/3.
Γιατί όχι 40% ή 50-50;
Ενώ συστήσατε νομοπαρασκευαστική επιτροπή, τροποποιήσατε εκ των υστέρων τις διατάξεις χωρίς να το αναπέμψετε για να υποστεί την τελική επεξεργασία.
Ο Συνήγορος του Πολίτη που διατύπωσε σαφείς και χρήσιμες προτάσεις δεν εισακούστηκε.
Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι προτεινόμενες διατάξεις του νομοσχεδίου παραβιάζουν Διεθνείς συμβάσεις και κανονισμούς όπως τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Ν.2101/1992), την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2012/29/ΕΕ για τα Δικαιώματα των Θυμάτων (Ν. 4478/2017) και τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (Ν.4531/2018).
Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού επιδιώκει την εξασφάλιση της συνυπευθυνότητας των γονέων για την ανατροφή του και των προσωπικών σχέσεων και άμεσης επαφής του παιδιού με τους δύο γονείς.
Η υποχρέωση της χώρας μας με βάση το διεθνές και το ενωσιακό δίκαιο είναι η κατοχύρωση στο νόμο και η διαφύλαξη στην πράξη του συμφέροντος του παιδιού και, δευτερεύοντος της νέας οικογενειακής ζωής των γονέων του.
Στο δε Συμβούλιο της Ευρώπης, το νομοσχέδιό σας σχολιάστηκε δυσμενώς με επισήμανση των προβληματικών ρυθμίσεων του.
Και πώς να μην είναι, όταν στα θέματα της ενδοοικογενειακής βίας ζητείται κατ’ εξαίρεση, οριστική δικαστική απόφαση. Σε μια χώρα που η προστασία που παρέχεται στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας είναι ανεπαρκής.
Είναι ξεκάθαρο ότι το νομοσχέδιο κινείται σε λάθος αντίληψη γιατί επιχειρεί να αντιμετωπίσει προβλήματα ποσοτικά και με τον μηχανισμό της προκρούστειας κλίνης.
Εμείς πιστεύουμε σε μια άλλη αντίληψη, που θα μας βγάλει από μια αδιέξοδη συζήτηση για την επίλυση του προβλήματος.
Θέση μας είναι ότι η γονική μέριμνα πρέπει να ασκείται από κοινού.
Βασική και αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα το συμφέρον του παιδιού και πολιτική, δικαιοσύνη, επιστήμονες, γονείς οφείλουν να το υπηρετήσουν.
Πρόληψη, πολιτικές διαπαιδαγώγησης, Σχολές Γονέων, δομές και Υπηρεσίες Οικογενειακού Προγραμματισμού, Υποστήριξη και Συμβουλευτική οικογενειών σε κάθε Δήμο.
Κάθε ζευγάρι πρέπει να τους έχει δίπλα του, πριν αποφασίσει να τεκνοποιήσει αλλά και πριν αποφασίσει να χωρίσει.
Πιστεύουμε στο ρόλο της πραγματικής διαμεσολάβησης και των ειδικών επιστημόνων και βέβαια το οικογενειακό δικαστήριο ως τελευταία καταφυγή για δίκαιη δίκη.
Απαιτείται λοιπόν μια νέα προοδευτική μεταρρύθμιση με στόχο την άμεση δημιουργία των οικογενειακών δικαστηρίων που θα υποστηρίζονται από ειδικό επιστημονικό προσωπικό (Κοινωνικοί λειτουργοί, Ψυχίατροι και ψυχολόγοι).
Η δημιουργία των οικογενειακών δικαστηρίων, θα οδηγήσει στην αναβάθμιση της διαμεσολάβησης, που σήμερα δεν λειτουργεί ικανοποιητικά αφού υπάρχει η σιγουριά της δικαστικής απόφασης.
Κάποιοι ρωτούν είναι εφικτό, να προχωρήσει τώρα.
Είναι θέμα πολιτικής βούλησης. Αφήστε τις δικαιολογίες.
Ναι μπορεί να λειτουργήσει άμεσα ο θεσμός των οικογενειακών δικαστηρίων σε εφετειακό επίπεδο.
Οι τοποθετήσεις μας δεν είναι δογματικές και από τις προτάσεις μας είναι φανερό ότι εκτός από την ξεκάθαρη τοποθέτησή μας ότι το νομοσχέδιο δεν λύνει το πρόβλημα, δεν είμαστε απριόρι εναντίον κάθε θετικής ρύθμισης.
Μακριά από μας αυτή η αντίληψη και προοπτική. Αλλά, δεν θα ψηφίσουμε ρυθμίσεις οι οποίες θα δημιουργήσουν νέα αδιέξοδα μακριά από την πραγματική και αναγκαία λύση την οποία περιγράφει η πρότασή μας και μπορούμε να την υλοποιήσουμε για να είμαστε δίπλα στο παιδί και όχι μακριά ή απέναντί του».
Το αποτέλεσμα δείχνει καθαρά ότι πολλοί μπαμπάδες αδικούνται, όπως και πολλές μαμάδες και το κυριότερο δεν υφίσταται μηχανισμός παρακολούθησης.
Το θέμα όμως δεν είναι αν είμαστε με τους μπαμπάδες ή τις μαμάδες, τους παππούδες και τις γιαγιάδες τα προσωπικά βιώματα και δράματα των οποίων σε ορισμένες περιπτώσεις όχι απλώς γνωρίζουμε αλλά αναγνωρίζουμε και σεβόμαστε απόλυτα.
Το διακύβευμα είναι να μην μετατραπεί το παιδί σε μήλον της έριδος ή σάκος του μποξ αλλά να προστατευτεί και να διασφαλιστεί το καλύτερο μέλλον του.
Σε αυτό οφείλουν να συνδράμουν η Πολιτεία με την δικαιοσύνη και την επιστήμη αλλά και οι δύο γονείς, με κανόνες και αποφάσεις των δικαστηρίων στην περίπτωση που δεν υπάρχει συμφωνία και επιτυχής διαμεσολάβηση.
Δυστυχώς η μεταρρύθμιση του ’96 για τα οικογενειακά τμήματα των δικαστηρίων δεν υλοποιήθηκε από τη δικαιοσύνη.
Το Νομοσχέδιο θα μπορούσε να είναι μία καλή ευκαιρία για τον εκσυγχρονισμό των διατάξεων του οικογενειακού δικαίου και για βελτιώσεις σύμφωνα και με τις νέες κοινωνικές συνθήκες.
Δυστυχώς όμως δε λύνει το πρόβλημα όπως διατυμπανίζετε. Μιλάει για εξίσου και ταυτόχρονα νομοθετεί 1/3.
Γιατί όχι 40% ή 50-50;
Ενώ συστήσατε νομοπαρασκευαστική επιτροπή, τροποποιήσατε εκ των υστέρων τις διατάξεις χωρίς να το αναπέμψετε για να υποστεί την τελική επεξεργασία.
Ο Συνήγορος του Πολίτη που διατύπωσε σαφείς και χρήσιμες προτάσεις δεν εισακούστηκε.
Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι προτεινόμενες διατάξεις του νομοσχεδίου παραβιάζουν Διεθνείς συμβάσεις και κανονισμούς όπως τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Ν.2101/1992), την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2012/29/ΕΕ για τα Δικαιώματα των Θυμάτων (Ν. 4478/2017) και τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (Ν.4531/2018).
Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού επιδιώκει την εξασφάλιση της συνυπευθυνότητας των γονέων για την ανατροφή του και των προσωπικών σχέσεων και άμεσης επαφής του παιδιού με τους δύο γονείς.
Η υποχρέωση της χώρας μας με βάση το διεθνές και το ενωσιακό δίκαιο είναι η κατοχύρωση στο νόμο και η διαφύλαξη στην πράξη του συμφέροντος του παιδιού και, δευτερεύοντος της νέας οικογενειακής ζωής των γονέων του.
Στο δε Συμβούλιο της Ευρώπης, το νομοσχέδιό σας σχολιάστηκε δυσμενώς με επισήμανση των προβληματικών ρυθμίσεων του.
Και πώς να μην είναι, όταν στα θέματα της ενδοοικογενειακής βίας ζητείται κατ’ εξαίρεση, οριστική δικαστική απόφαση. Σε μια χώρα που η προστασία που παρέχεται στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας είναι ανεπαρκής.
Είναι ξεκάθαρο ότι το νομοσχέδιο κινείται σε λάθος αντίληψη γιατί επιχειρεί να αντιμετωπίσει προβλήματα ποσοτικά και με τον μηχανισμό της προκρούστειας κλίνης.
Εμείς πιστεύουμε σε μια άλλη αντίληψη, που θα μας βγάλει από μια αδιέξοδη συζήτηση για την επίλυση του προβλήματος.
Θέση μας είναι ότι η γονική μέριμνα πρέπει να ασκείται από κοινού.
Βασική και αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα το συμφέρον του παιδιού και πολιτική, δικαιοσύνη, επιστήμονες, γονείς οφείλουν να το υπηρετήσουν.
Πρόληψη, πολιτικές διαπαιδαγώγησης, Σχολές Γονέων, δομές και Υπηρεσίες Οικογενειακού Προγραμματισμού, Υποστήριξη και Συμβουλευτική οικογενειών σε κάθε Δήμο.
Κάθε ζευγάρι πρέπει να τους έχει δίπλα του, πριν αποφασίσει να τεκνοποιήσει αλλά και πριν αποφασίσει να χωρίσει.
Πιστεύουμε στο ρόλο της πραγματικής διαμεσολάβησης και των ειδικών επιστημόνων και βέβαια το οικογενειακό δικαστήριο ως τελευταία καταφυγή για δίκαιη δίκη.
Απαιτείται λοιπόν μια νέα προοδευτική μεταρρύθμιση με στόχο την άμεση δημιουργία των οικογενειακών δικαστηρίων που θα υποστηρίζονται από ειδικό επιστημονικό προσωπικό (Κοινωνικοί λειτουργοί, Ψυχίατροι και ψυχολόγοι).
Η δημιουργία των οικογενειακών δικαστηρίων, θα οδηγήσει στην αναβάθμιση της διαμεσολάβησης, που σήμερα δεν λειτουργεί ικανοποιητικά αφού υπάρχει η σιγουριά της δικαστικής απόφασης.
Κάποιοι ρωτούν είναι εφικτό, να προχωρήσει τώρα.
Είναι θέμα πολιτικής βούλησης. Αφήστε τις δικαιολογίες.
Ναι μπορεί να λειτουργήσει άμεσα ο θεσμός των οικογενειακών δικαστηρίων σε εφετειακό επίπεδο.
Οι τοποθετήσεις μας δεν είναι δογματικές και από τις προτάσεις μας είναι φανερό ότι εκτός από την ξεκάθαρη τοποθέτησή μας ότι το νομοσχέδιο δεν λύνει το πρόβλημα, δεν είμαστε απριόρι εναντίον κάθε θετικής ρύθμισης.
Μακριά από μας αυτή η αντίληψη και προοπτική. Αλλά, δεν θα ψηφίσουμε ρυθμίσεις οι οποίες θα δημιουργήσουν νέα αδιέξοδα μακριά από την πραγματική και αναγκαία λύση την οποία περιγράφει η πρότασή μας και μπορούμε να την υλοποιήσουμε για να είμαστε δίπλα στο παιδί και όχι μακριά ή απέναντί του».
