ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΕΠΕΡΩΤΗΣΗ Προς τον Υπουργό Πολιτισμού, Παιδείας & Θρησκευμάτων Ο άδικος θάνατος του φοιτητή της Γαλακτοκομικής Σχολής Ιωαννίνων, Βαγγέλη Γιακουμάκη, επανέφερε με τον τραγικότερο τρόπο στο δημόσιο διάλογο τα φαινόμενα βίας και εκφοβισμού που παρουσιάζονται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Ενδοσχολική βία είναι η διαρκής και επαναλαμβανόμενη, για μεγάλο χρονικό διάστημα, πράξη παρενόχλησης από έναν ή και περισσότερους δράστες προς ένα ή περισσότερα θύματα, η οποία μπορεί να πάρει κάθε μορφή απειλής ή βίας, από την ωμή σωματική βία ως τον έμμεσο εκφοβισμό και την περιθωριοποίηση. Πρόκειται για μορφή επιθετικής συμπεριφοράς που εμφανίζεται κυρίως στη σχολική πραγματικότητα με σοβαρότατες επιπτώσεις στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και του εφήβου.
Δυστυχώς, οι διαθέσιμες έρευνες δείχνουν ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έξαρση του φαινομένου στα σχολεία, που καθιστά αναγκαία την άμεση παρέμβαση της Πολιτείας με στόχο τόσο την πρόληψη όσο και την καταστολή του.
Ήδη από το 2009 το Υπουργείο Παιδείας, προχώρησε στο σχεδιασμό και την υλοποίηση καινοτόμων πολιτικών και δράσεων για την ενημέρωση μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών.
Αναφέρουμε ενδεικτικά:
– Τη λειτουργία τηλεφωνικής συμβουλευτικής γραμμής υποστήριξης για εκπαιδευτικούς και γονείς.
– Τη λειτουργία κινητής μονάδας παρέμβασης σε περιστατικά βίας και εκφοβισμού.
– Τη διαδικτυακή συμβουλευτική υπηρεσία υποστήριξης για εκπαιδευτικούς, παιδιά, εφήβους μαθητές και νέα άτομα.link
– Tην εισαγωγή του επιστημονικού πεδίου της Σχολικής και κοινωνικής ζωής στα προγράμματα σπουδών για το νέο σχολείο (Σχολείο 21ου Αιώνα) το 2011 στην Α/θμια αλλά και στην Β/θμια εκπαίδευση.
– Την εφαρμογή ειδικού προγράμματος πρόληψης και αντιμετώπισης του εκφοβισμού και της βίας σε σχολεία που εντάσσονται σε Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας.
– Τη δημιουργία Παρατηρητηρίου πρόληψης της σχολικής βίας, με αποστολή το σχεδιασμό και την υλοποίηση σχετικών δράσεων για την πρόληψη και αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, την ταυτοποίηση, τη μελέτη και τη διοχέτευση προς διαχείριση σε πιστοποιημένους φορείς περιστατικών σχολικής βίας και εκφοβισμού.
– Το σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων καταπολέμησης του cyber bullying στο πλαίσιο του προγράμματος SaferInternet της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
– Την ανάπτυξη συνεργειών του Υπουργείου Παιδείας και πολλών Οργανισμών και Φορέων όπως η Μονάδα Εφηβικής Υγείας της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών – μέλους του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, η Εταιρία Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης Παιδιών και Εφήβων (ΕΨΥΠΕ).
– Την υλοποίηση του Μείζονος Προγράμματος Επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών στο πλαίσιο του Νέου Σχολείου που δίνει έμφαση στη βελτίωση της επικοινωνίας και των σχέσεων στη σχολική κοινότητα.
– Την καθιέρωση της 6ης Μαρτίου ως Ημέρα κατά της Σχολικής Βίας, κατά την οποία πραγματοποιούνται δράσεις, συζητήσεις και εκδηλώσεις στα σχολεία, με πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών.
Οι παραπάνω πρωτοβουλίες είχαν μεγάλη απήχηση στην εκπαιδευτική κοινότητα, η οποία έδειξε ενδιαφέρον και κινητοποιήθηκε εθελοντικά σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία και την αυτοδιοίκηση, προκειμένου να αποτραπούν και να αντιμετωπιστούν τα περιστατικά βίας στη σχολική ζωή.
Σήμερα είναι προφανές ότι πρέπει να υποστηριχθούν και να επεκταθούν.
Επίσης, η πολιτεία έδειξε διαχρονικά πρωτοφανή αδράνεια στον τομέα της καταστολής των φαινομένων ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, ακόμη και σε περιπτώσεις σοβαρών προσβολών κατά της σωματικής ακεραιότητας, της υγείας (ψυχικής και σωματικής), της τιμής, της υπόληψης και της αξιοπρέπειας. Παρά το γεγονός ότι το θεσμικό οπλοστάσιο, τόσο του ποινικού όσο και του πειθαρχικού δικαίου, ήταν και είναι επαρκές για την επιβολή εξατομικευμένων κυρώσεων (ποινών και μέτρων ασφαλείας) οι δράστες κατά κανόνα παραμένουν στο απυρόβλητο ή υφίστανται εξαιρετικά επιεική μεταχείριση. Η παγιωμένη αυτή πρακτική δημιουργεί κλίμα γενικευμένης ατιμωρησίας και ασυδοσίας. Παραβλέπεται, όμως, έτσι η παιδευτική αξία της ποινής, η οποία νουθετεί και παραδειγματίζει όχι μόνον τον υπαίτιο αλλά και όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, όπου γίνεται γνωστή. Είναι συνεπώς, χρήσιμο κατά τον σχεδιασμό της πολιτικής μας να έχουμε κατά νου την πλατωνική διδασκαλία: «ὁ δὲ μετὰ λόγου ἐπιχειρῶν κολάζειν οὐ τοῦ παρεληλυθότος ἕνεκα ἀδικήματος τιμωρεῖται – οὐ γὰρ ἂν τό γε πραχθὲν ἀγένητον θείη – ἀλλὰ τοῦ μέλλοντος χάριν, ἵνα μὴ αὖθις ἀδικήσῃ μήτε αὐτὸς οὗτος μήτε ἄλλος ὁ τοῦτον ἰδὼν κολασθέντα».
Η πολιτεία σε συνεργασία με την εκπαιδευτική κοινότητα έχουν υποχρέωση να χτίσουν ένα σχολείο με αξίες που νοιάζεται και αγαπά τα παιδιά, που όχι μόνο προάγει τη μάθηση αλλά συγχρόνως αναπτύσσει την ψυχική υγεία των παιδιών, των εφήβων και των νέων και μεταλαμπαδεύει τις αξίες του αμοιβαίου σεβασμού και της αλληλεγγύης . Είναι ευθύνη όλων, να προστατεύουν τα θεμελιώδη δικαιώματα για ασφάλεια, υγεία και μάθηση. Προς τούτο απαιτούνται παρεμβάσεις σε τρεις άξονες : α) ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σχολικής κοινότητας, β)μηχανισμούς γενικής και ειδικής πρόληψης γ) αποτελεσματική καταστολή με εφαρμογή του ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου.
ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ,
ΕΠΕΡΩΤΑΤΑΙ Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
1. Πώς προτίθεται να αξιοποιήσει τα αποτελέσματα των δράσεων που υλοποιήθηκαν μέχρι σήμερα για την καταπολέμηση του φαινομένου;
2. Ποιος ο σχεδιασμός για την υλοποίηση περαιτέρω πολιτικών και δράσεων με σκοπό την ενίσχυση της γενικής και ειδικής πρόληψης;
3. Τι προτίθεται να πράξει ώστε να επεκταθούν οι σχετικές δράσεις και στη Μεταλυκειακή και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση;
4. Πως προτίθεται να εξασφαλίσει την αποτελεσματική καταστολή στις περιπτώσεις εξόφθαλμα παραβατικών συμπεριφορών .
ΟΙ ΕΠΕΡΩΤΩΝΤΕΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ:
Βενιζέλος Ευάγγελος
Χριστοφιλοπούλου Εύη
Κρεμαστινός Δημήτρης
Αρβανιτίδης Γιώργος
Γεννηματά Φώφη
Δριβελέγκας Ιωάννης
Κεγκέρογλου Βασίλης
Κουτσούκος Ιωάννης
Κωνσταντινόπουλος Οδυσσέας
Κωνσταντόπουλος Δημήτρης
Λοβέρδος Ανδρέας
Σκανδαλίδης Κωνσταντίνος
Γρηγοράκος Λεωνίδας
