ΣΗΜΕΙΩΜΑ για το σχέδιο νόμου «Αρχές και κανόνες για την εξυγίανση της λειτουργίας και την ανάπτυξη βασικών τομέων του εμπορίου και της αγοράς-Θέματα του Υπουργείου Ανάπτυξης»
Το οικονομικό περιβάλλον που διαμορφώνεται καθημερινά από την πολιτική της Κυβέρνησης είναι αρνητικό.
Η ύφεση και η ασφυξία είναι τα χαρακτηριστικά της αγοράς.
Η μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών με την αύξηση των έμμεσων φόρων και την ουσιαστική μείωση των πραγματικών εισοδημάτων των εργαζομένων, συντελούν στην έλλειψη ρευστότητας στην αγορά.
Η συνεχιζόμενη αύξηση των ακάλυπτων επιταγών, σύμφωνα με τα στοιχεία του Τειρεσία (572 εκατ. ευρώ, για το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου του 2005, έναντι 345 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο του 2004, που αντιστοιχεί σε αύξηση 65.79%) είναι ενδεικτικό παράδειγμα της κατάστασης της αγοράς.
Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση η Κυβέρνηση έπρεπε να προχωρήσει με σχέδιο και πρωτοβουλίες στην αναζωογόνηση της αγοράς με την αλλαγή του κλίματος, την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, την ενίσχυση των καταναλωτών(εργαζομένων, συνταξιούχων κλπ.) και την τόνωση της ζήτησης.
Αντί αυτών, υλοποιεί πιστά τις δεσμεύσεις της προς όφελος του μεγάλου εισαγωγικού κεφαλαίου, των Τραπεζών και των μεγαλοβιομηχάνων, εις βάρος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των εργαζομένων.
Η απελευθέρωση-διεύρυνση του ωραρίου της αγοράς και η ελαστικοποίηση του χρόνου εργασίας, είναι στοιχεία της ίδιας πολιτικής.
Με το ν/σ αυτό προωθούνται παρεμβάσεις στη λειτουργία του εμπορίου , στεγασμένου και υπαίθριου.
Αποτέλεσμα αυτών των παρεμβάσεων, με κυρίαρχες αυτές της απελευθέρωσης – διεύρυνσης του ωραρίου και της ουσιαστικής απελευθέρωσης ίδρυσης των πολυκαταστημάτων λιανικού εμπορίου, είναι η ανακατανομή του μεριδίου της αγοράς υπέρ των υπερκαταστημάτων και των μεγάλων αλυσίδων εις βάρος της μικρής και μεσαίας επιχείρησης.
Στην αγορά θα επικρατήσουν ολιγοπωλιακές καταστάσεις. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις σταδιακά θα κλείσουν και οι θέσεις εργασίας θα μειωθούν.
Το αντάλλαγμα στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις είναι η υποτιθέμενη ενίσχυση τους έναντι του υπαίθριου εμπορίου.
Έτσι οι καταναλωτές τελικά θα έλθουν αντιμέτωποι με μια νέα μορφής ακρίβεια.
Με ορισμένες διατάξεις του σχεδίου νόμου, αφαιρούνται ουσιαστικές αρμοδιότητες από τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και τους Δήμους και μεταβιβάζονται στις Γενικές Γραμματείες των Περιφερειών αποδυναμώνοντας το ρόλο των τοπικών κοινωνιών και ενισχύοντας το ρόλο του Κράτους.
1. Με το άρθρο 9 παρ. 5 απελευθερώνεται η ίδρυση πολυκαταστημάτων αφού αφαιρεί ουσιαστικά την αρμοδιότητα από την Νομ.Αυτοδιοίκηση για την έγκριση ίδρυσης πολυκαταστήματος λιανικού εμπορίου στις περιοχές που προβλέπεται από το νόμο. Η αρμοδιότητα έγκρισης δίδεται στον περιφερειάρχη και μάλιστα δια της παραλείψεως έκδοσης απόφασης για διοικητική προσφυγή που κατατέθηκε ενώπιον του. Η μη έκδοση απόφασης από τον Περιφερειάρχη για οποιοδήποτε λόγο (ηθελημένα ή αθέλητα) επί της προσφυγής κατά της απόφασης του Νομ. Συμβουλίου οδηγεί στην αποδοχή της προσφυγής .
Ποτέ μέχρι σήμερα η πάροδος της προθεσμίας εντός της οποίας οφείλει ένα όργανο να αποφασίσει επί της προσφυγής δεν οδηγεί στην αποδοχή της. Σ’ όλες τις περιπτώσεις οδηγεί στην απόρριψη της.
2. Τα Νομαρχιακά Συμβούλια υποβαθμίζονται με την ανάθεση σ’ αυτά αρμοδιοτήτων «εποπτών λαϊκών αγορών».
3. Η τοποθέτηση υπαλλήλων των Γενικών Γραμματείων των Περιφερειών στα Νομαρχιακά Συμβούλια κατά τις κληρώσεις αδειών Πλανόδιου Εμπορίου δίκην «Βασιλικού Επιτρόπου» απαξιώνει το θεσμό των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και των συλλογικών οργάνων(άρθρο 1.§9) .
4. Η προσπάθεια της Κεντρικής Διοίκησης για επίλυση τοπικών προβλημάτων με ενιαία Νομοθετική ρύθμιση, είναι λανθασμένη, καθόσον οι τοπικές συνθήκες είναι διαφορετικές μεταξύ των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, αλλά και από αυτές των Αθηνών και δημιουργεί, αντί να επιλύει προβλήματα
5. Η εμπλοκή της Περιφέρειας στα θέματα του Πλανόδιου Εμπορίου και της χορήγησης αδειών λαϊκών αγορών (τοποθετήσεις πωλητών σε θέσεις, κληρώσεις κτλ), υποβαθμίζει το ρόλο της, εξυπηρετεί μόνο κομματικές παρεμβάσεις δημιουργεί γραφειοκρατικές και χρονοβόρες διαδικασίες εις βάρος των πολιτών (άρθρο 4).
6. Ο επιλεκτικός αποκλεισμός των επαγγελματιών πωλητών λαϊκών αγορών, των παραγωγών πωλητών λαϊκών αγορών και των επαγγελματιών μικροπωλητών από τις επιτροπές λειτουργίας των λαϊκών αγορών, χαρακτηρίζει τα κριτήρια με τα οποία η Κυβέρνηση αντιμετωπίζει τα θεσμικά όργανα.
Σημείωμα για το ωράριο
Η απελευθέρωση-διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων που προωθεί η Κυβέρνηση, έχει αναδειχθεί σε κεντρική επιλογή της. Το 1997 μετά από εξαντλητικό διάλογο ανάμεσα σε όλους τους κοινωνικούς εταίρους, επετεύχθη συμφωνία για το χρονικό πλαίσιο λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων.
Το ωράριο λειτουργίας είναι ένα σοβαρό ζήτημα με μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις και η όποια μεταβολή στο βασικό πλαίσιο συμφωνίας του ’97, πρέπει να είναι αποτέλεσμα εμπεριστατωμένης μελέτης και νέας Κοινωνικής Συμφωνίας.
Η Κυβέρνηση προχωρεί μονομερώς, έχοντας απέναντί της όλους τους φορείς, των εμπόρων (Ε.Σ.Ε.Ε.), των βιοτεχνών των επαγγελματιών (Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε.)και των εργαζομένων (Γ.Σ.Ε.Ε.). Τα Επιμελητήρια και όλες οι Ομοσπονδίες έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (Ο.Κ.Ε.) ζητάει να προηγηθεί διάλογος και νέα κοινωνική συμφωνία.
Στο επίμονο ερώτημά μας γιατί επιμένουν, αφού κανείς δε ζητάει αυτή την αλλαγή στο ωράριο και από καμιά μελέτη δεν έχει προκύψει τέτοια ανάγκη, η Κυβέρνηση προβάλλει πέντε έωλα επιχειρήματα:
1ο Για να μην έχουμε, δήθεν, 54 διαφορετικά ωράρια σ’ όλη τη χώρα.
Με την κυβερνητική απόφαση δίδεται η δυνατότητα στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις να επεκτείνουν ακόμη περισσότερο το ωράριο σε κάθε νομό. Επομένως, θα έχουμε πάλι 54 διαφορετικά ωράρια και μάλιστα απελευθερωμένα.
2ο Για να ενισχυθεί, υποτίθεται, η επιχειρηματικότητα και η
ανταγωνιστικότητα.
Με την απελευθέρωση – επέκταση του ωραρίου ενισχύεται μονομερώς το Μεγάλο Εισαγωγικό Κεφάλαιο και η ανταγωνιστικότητα των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων.
Επομένως, ενισχύει πράγματι την επιχειρηματικότητα των μεγάλων επιχειρήσεων και διαλύει τις μικρές και τις μεσαίες.
3ο Για να δημιουργηθούν, όπως ελπίζει, νέες θέσεις εργασίας.
Η εμπειρία από την εφαρμογή ανάλογων ωραρίων δείχνει ότι αυξάνεται παράνομα η απασχόληση των εργαζομένων, αυξάνεται η αυτοαπασχόληση, μειώνονται οι θέσεις εργασίας 8ώρου και σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις αυξάνεται η 4ώρη απασχόληση.
Είναι χαρακτηριστική η διαπίστωση από έρευνα στη Γαλλία ότι: με τη διεύρυνση του ωραρίου οι μικροί λιανοπωλητές χάνουν το μερίδιο αγοράς, η αγορά εργασίας θα αποδυναμωθεί και η παροχή υπηρεσιών δε θα είναι καλύτερης ποιότητος. Υπολογίζεται ότι 277 υπάλληλοι σε μια μεγάλη υπεραγορά μπορούν να αντικαταστήσουν 318 υπαλλήλους σε μια υπεραγορά και 1557 παραδοσιακούς καταστηματάρχες.
Σύμφωνα με την 6η Έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τις ΜΜΕ το 2000: «η απελευθέρωση του ωραρίου των λιανεμπορικών καταστημάτων φαίνεται να επιταχύνει τη μείωση του μεριδίου της αγοράς των ΜΜΕ, ελαττώνοντας την κερδοφορία τους ( το κόστος αυξάνει περισσότερο από τις πωλήσεις). Οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι πιο ικανές να εκμεταλλευτούν το συνεχές ωράριο μια και είναι σε θέση να προσλάβουν εργαζόμενους μερικής απασχόλησης και να οργανώσουν εναλλαγές βάρδιας. Τα μικρά καταστήματα δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώνουν έναν επιπλέον εργαζόμενο και ειδικότερα τα μικρά εξειδικευμένα μαγαζιά δεν είναι σε θέση να προσλάβουν φθηνό ανειδίκευτο προσωπικό μερικής απασχόλησης, αφού η σωστή εξυπηρέτηση πελατών απαιτεί ένα συγκεκριμένο βαθμό εμπειρίας».
Επομένως, έτσι αυξάνεται η παράνομη υπερεργασία και οι ελαστικές μορφές εργασίας και δε δημιουργούνται θέσεις αποκλειστικής απασχόλησης.
4ο Για να εξυπηρετούνται καλύτερα οι καταναλωτές.
Το πρόβλημα της αγοράς δεν είναι οι λίγες ώρες λειτουργίας των καταστημάτων, αλλά η μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών.
Επομένως, και αυτό το επιχείρημα είναι εντελώς θεωρητικό και δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες των καταναλωτών.
5ο Για να προσαρμοστούμε με τα ισχύοντα στα άλλα κράτη της
Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το πλαίσιο του ωραρίου που ισχύει σε κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι διαφορετικό. Με ποιο απ’ όλα θα προσαρμοστούμε;
Σε ορισμένες μάλιστα χώρες, προκειμένου να προστατευθούν οι μικρές επιχειρήσεις (π.χ. στην Αγγλία) υπάρχει χρονικός περιορισμός στη λειτουργία των μεγάλων καταστημάτων.
Βασίλης Κεγκέρογλου
Βουλευτής ΠΑΣΟΚ Ηρακλείου
