Τοποθέτηση του Γραμματέα Κ.Ο. Κινήματος Αλλαγής και Βουλευτή Ηρακλείου κ. Βασίλη Κεγκέρογλου στη συζήτηση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών: «Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών».
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι ένα θέμα που πρέπει να συζητούμε επί της ουσίας, χωρίς παραλληλισμούς και μεγάλες κορώνες, ιδιαίτερα από αυτούς που τα τελευταία χρόνια έχουν υποβαθμίσει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τη μεγάλη προσπάθεια, κι αυτό είναι αναμφίβολο, που έγινε από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ στη Μεταπολίτευση.
Άλλωστε, είτε συνειδητά είτε κατ’ επίφαση όλες οι πολιτικές δυνάμεις συμφωνούν ότι το ΠΑΣΟΚ προχωρούσε στις μεγάλες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις στην αυτοδιοίκηση κι άνοιξε το δρόμο για την τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, ανεξάρτητα από συμφωνίες και διαφωνίες, σε επιμέρους θέματα που αφορούν μεγάλες αλλαγές που προχωρήσαμε.
Ακόμα και σε συνδυασμό με την κρίση το 2010, κάναμε τη μεγάλη τομή με τον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ που ολοκλήρωσε την μεταρρύθμιση όσον αφορά το γεωγραφικό και άνοιξε νέους δρόμους για τις δυνατότητες της αυτοδιοίκησης προκειμένου να υπάρξει το αποτέλεσμα που θέλουν όλοι στο πλαίσιο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης.
Δυστυχώς, ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Δημοκρατία έχουν μεγάλες ευθύνες για το πισωγύρισμα στην αυτοδιοίκηση. Χάθηκαν ευκαιρίες ωρίμανσης εμβάθυνσης και ανάπτυξης. Πήγαν πίσω μεγάλα βήματα που έγιναν. Εμείς ποτέ δεν υποστηρίξαμε ότι ο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ, η τελευταία μεταρρύθμιση που έγινε από το ΠΑΣΟΚ, είναι θέσφατο και δεν χωρεί βελτιώσεις. Μιλήσαμε, όμως, μετά την δεκαετή εφαρμογή του, για την ανάγκη μιας αποτίμησης, μιας αξιολόγησης, προκειμένου να προχωρήσει μια νέα μεταρρύθμιση που θα βασιστεί σε αυτά που έχουμε πετύχει και θα πάει μπροστά. Βελτίωση και προώθηση της μεταρρύθμισης χρειαζόταν λοιπόν, και όχι ένα πισωγύρισμα.
Θα καταθέσω στα Πρακτικά γιατί δεν έχω χρόνο να αναφέρω -θα τα αναφέρω με άλλη ευκαιρία, τα έχω παραδώσει ήδη στους Υπουργούς- τη μελέτη που έχω κάνει για την αποτίμηση της εφαρμογής του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ με βασικά κριτήρια το τι σκόπευε η μεταρρύθμιση και τι πέτυχε αυτή η μεταρρύθμιση, συγκρίνοντας στόχους και επιδιώξεις. Βεβαίως αυτή είναι μια σύνθετη διαδικασία και μπορεί να συμπυκνωθεί στην αξιολόγηση ποσοτικών και ποιοτικών κριτηρίων.
Για τα ποσοτικά κριτήρια, όλοι συμφωνούμε νομίζω ότι με μικρές αλλαγές που έγιναν τα τελευταία χρόνια, από τους έξι χιλιάδες ΟΤΑ στους χίλιους πήγαμε με τον ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ και με τον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ στους τριακόσιους είκοσι πέντε περίπου δήμους στις δεκατρείς περιφέρειες και έτσι έχουν πλέον ως οντότητες τη δυνατότητα να παίξουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και στην κοινωνική ευημερία. Αυτό είναι το ποσοτικό.
Το ποιοτικό αποτέλεσμα για τους νέους δήμους, αλλά και τις αυτοδιοικητικές περιφέρειες θα πρέπει να αναζητηθεί με κριτήριο τρία κρίσιμα διακυβεύματα σε τοπικό επίπεδο. Το πρώτο είναι της τοπικής συμμετοχής. Το δεύτερο είναι της διοικητικής αποτελεσματικότητας. Ο κ. Παπαηλιού είπε ότι δεν υπάρχει κυβερνησιμότητα, ως όρος στη διοικητική επιστήμη.Υπάρχει, όμως, η διοικητική αποτελεσματικότητα. Και το τρίτο διακύβευμα είναι της βιώσιμης ανάπτυξης και της δημιουργίας ευημερίας και παράλληλα της επίτευξης βασικών ζητουμένων, όπως η αντιμετώπιση των παραδοσιακών παθογενειών που υπήρχαν στο σύστημα.
Για την τοπική συμμετοχή άνοιγε το δρόμο ο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ. Μίλησε για τη διαβούλευση πριν τις αποφάσεις. Θεσμοθέτησε τη δημοτική αποκέντρωση. Δεν τα κατοχύρωσε όμως με τρόπο που να προχωρούν ανεξάρτητα από τη βούληση των αιρετών που είχαν την κεντρική διοίκηση του δήμου. Για τον ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ που ήρθε μετά και επαίρονται οι συνάδελφοι του ΣΥΡΙΖΑ ότι πέτυχαν πράγματα, θα πω ότι, δυστυχώς, αφού έλλειψε η αξιολόγηση, δεν προχώρησαν σε αυτό που έπρεπε. Κι ενώ έδωσαν τη δυνατότητα, παραδείγματος χάρη, για εντάλματα προπληρωμής, αυτά δεν ήταν υποχρεωτικά.
Κι έτσι αναδεικνύεται η μεγάλη αλήθεια ότι δεν αρκούν οι νόμοι και οι μεταρρυθμίσεις για να προχωρήσουν τα πράγματα στην αυτοδιοίκηση, χρειάζεται και η πολιτική βούληση και η κουλτούρα των ανθρώπων της αυτοδιοίκησης, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν δυνητικές αρμοδιότητες, οι οποίες πρέπει να επικεντρωθούν και αυτό έγκειται στη δική τους πολιτική φιλοσοφία.
Το στοιχείο που έχει να κάνει με τη διοικητική αποτελεσματικότητα, σαφώς πήγε καλά στον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ. Όμως, τα ζητήματα βιώσιμης ανάπτυξης και δημιουργίας ευημερίας σε σχέση με την Ελλάδα πράγματι δεν πήγαν καλά. Λειτούργησε το πλαίσιο στη χώρα και όσον καιρό λειτούργησε ήταν αποτελεσματικό. Μετά διερράγη ο παραδοσιακός δεσμός των προγραμμάτων ανάπτυξης με τον ρόλο της αυτοδιοίκησης. Κι εδώ βρίσκω ευκαιρία να πω ότι το Ταμείο Ανάκαμψης με την αυτοδιοίκηση μέχρι τώρα δεν έχει καμία μα καμία σχέση.
Οι υπάλληλοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τους Υπουργούς και τους συνεργάτες τους και ιδιαίτερα του κ. Σκυλακάκη έχουν δημιουργήσει ένα πρόγραμμα, το οποίο εάν δεν έρθει να κουμπώσει και με τις ανάγκες της αυτοδιοίκησης, δεν νομίζω ότι μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο για την ανάπτυξη.
Για να μην ξεφύγω, το μεγάλο έλλειμμα ήταν ότι η τοπική αυτοδιοίκηση δεν ξέφυγε από τον τοπικό εγκλωβισμό και την εξάρτηση από το κράτος. Δεν άνοιξε τα «φτερά» της η αυτοδιοίκηση να συμμετέχει σε δίκτυα πόλεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να αξιοποιήσει την ευρωπαϊκή διάσταση. Η χώρα μας, μέλος της Ευρωζώνης, δίνει τη δυνατότητα στην αυτοδιοίκηση να παίξει έναν σημαντικό ρόλο εταίρου.
Έτσι λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Δημοκρατία, ακριβώς με την ίδια λογική, ασχολούνται με το εκλογικό και όχι με το θεσμικό. Ασχολούνται με τις ανάγκες τις κομματικές και τις πολιτικές και όχι με τις ανάγκες τις τοπικές και τις κοινωνικές.
Με το μπάχαλο, λοιπόν, που το ονόμασε «αυτοδιοίκηση», ο ΣΥΡΙΖΑ καθιστά δημάρχους που έχουν πλειοψηφία, ομήρους σε μειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο. Και έρχεται η Νέα Δημοκρατία να το διορθώσει με τις πρώτες κιόλας νομοθετικές ρυθμίσεις και τι κάνει; Καταργεί τον ρόλο των δημοτικών συμβουλίων και με την πανδημία ολότελα, που λέμε στην Κρήτη, μια και το είπε ο Πρόεδρος και τελείωσε ο θεσμός του δημοτικού συμβουλίου, δεν υφίσταται. Υφίσταται ένα μόρφωμα που λέγεται «οικονομική επιτροπή», που με διάφορες συνθέσεις είναι ξένο της βουλήσεως του λαού σε τοπικό επίπεδο και με αυτό κυβερνά ο δήμαρχος.
Έρχεται, λοιπόν, τώρα η ώρα να κάνει τη μεταρρύθμιση για να αντιμετωπίσει το μπάχαλο του ΣΥΡΙΖΑ και τι κάνει; Ακριβώς το αντίστροφο μπάχαλο. Ενώ είχαμε δήμαρχο πλειοψηφίας και ήταν μειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο, τώρα έχουμε δήμαρχο μειοψηφίας στον λαό με 43% που έχει μια τεράστια πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο, 60%.
Δεν υπάρχει, δηλαδή, μέση οδός; Δεν υπάρχει ο πλειοψηφών δήμαρχος να έχει και την πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο; Αυτό δεν υπάρχει για εσάς; Το 60% δήμαρχος που έχει 40% στο δημοτικό συμβούλιο είναι ομηρεία. Το 40% δήμαρχος με 60% στο δημοτικό συμβούλιο είναι αντινομία και αντιδημοκρατικότητα. 51% ο δήμαρχος και, εν πάση περιπτώσει, αναλογικά στο δημοτικό συμβούλιο με ένα μπόνους στον πρώτο συνδυασμό.
Γιατί το μπόνους και γιατί ο «Καλλικράτης» δεν ήταν απλή αναλογική; Γιατί σε πολλά θέματα απαιτείται ισχυρή πλειοψηφία και άρα θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα ο πλειοψηφών συνδυασμός να περάσει τις αποφάσεις. Αυτό έχει μια βάση στο 60%, το οποίο βάζετε. Αλλά όχι με 43% δήμαρχο. Αν είναι δυνατόν!
Τι κάνετε, λοιπόν, εσείς σήμερα; Μια βελτιωμένη εκδοχή του «νόμου Παυλόπουλου». Περί αυτού πρόκειται. Μα, αυτή τη μεταρρύθμιση την έφερε ο κ. Παυλόπουλος το 2006. Μας πάτε δεκαπέντε χρόνια πίσω σε αυτό, που στο αποτέλεσμα είναι πολύ περισσότερα πίσω. Διότι έχουν έρθει και οι εξελίξεις μπροστά. Είναι δεκαπέντε πίσω και δεκαπέντε που έπρεπε να πάμε μπροστά για να προλάβουμε τις εξελίξεις που έχουμε χάσει με τα προηγούμενα χρόνια, τα χαμένα, τριάντα. Τριάντα μας πάτε πίσω.
Έρχομαι με δύο κουβέντες στα τοπικά συμβούλια, που ήταν ευκαιρία η δημοτική αποκέντρωση να λειτουργήσει με βάση την εμπειρία του «Καλλικράτη» και την εμπειρία της προηγούμενης περιόδου και αντί γι’ αυτό, έχουμε ετεροδιοίκηση.
Δεν έχω καταλάβει ακόμα -να εξηγηθεί- εάν η κάθε τοπική κοινότητα εκλέγει την αρχή της με βάση την πλειοψηφία στην τοπική κοινότητα ή αν εκλέγεται με βάση την πλειοψηφία συνολικά στον δήμο. Θα πρέπει να είναι αυθεντική εκπροσώπηση. Θα πρέπει, ιδιαίτερα στα μικρά χωριά, να υπάρχει η δυνατότητα να συνεννοούνται οι άνθρωποι, να μην πολώνονται, να μην διχάζονται. Γι’ αυτό είχαμε και μια σκέψη ότι για κάτω από τριακόσιους κατοίκους θα πρέπει να είναι ενιαίο το ψηφοδέλτιο και κάτω από όλους τους συνδυασμούς. Βεβαίως, να φαίνεται από πού προέρχεται ο καθένας, αλλά να είναι ενιαίο το ψηφοδέλτιο. Όμως, για πάνω από τριακόσιους κατοίκους θα πρέπει να στηρίζεται στην πλειοψηφία στην τοπική κοινότητα.
Μειώνετε αδικαιολόγητα τους αιρετούς και την ίδια ώρα αυξάνετε τους υποψηφίους. Τι αντινομία είναι αυτή; Μειώνετε τους αιρετούς και αυξάνετε τους υποψηφίους, δηλαδή θέλετε να αυξήσετε τους αποτυχημένους; Θέλετε μεγάλο αριθμό για να μαζεύουν ψήφους; Θέλετε μεγάλο αριθμό για τα παράβολα; Γιατί τον θέλετε τον μεγάλο αριθμό και λέτε ότι μειώνετε το συμβούλιο;
Ήδη σήμερα φέρατε μια ρύθμιση. Είδατε την «πατάτα» που κάνατε. Βάλατε το Ηράκλειο, τη Λάρισα και τον Πειραιά σε δεύτερη κατηγορία. Με ποιο αιτιολογικό τις βάλετε σε δεύτερη κατηγορία; Και ενώ είχατε βάλει σε Αθήνα, Πάτρα και Θεσσαλονίκη σαράντα τρεις συμβούλους, στους άλλους τριάντα τόσους. Για ποιον λόγο; Αυτά γιατί τα κάνετε; Είναι μεταρρυθμίσεις αυτά; Παιχνίδια είναι εκλογικά, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με τις ανάγκες της κοινωνίας.
Άρα, λοιπόν, η ουσία της μεταρρύθμισης που έπρεπε να έρθει σήμερα δεν υφίσταται στο νομοσχέδιο και αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα. Και με αυτά που πάτε να διορθώσετε από το μπάχαλο που έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ κάνετε και εσείς με έναν διαφορετικό τρόπο το ίδιο μπάχαλο. Είναι κάτι το οποίο δεν υπήρχε κανείς λόγος να γίνει το 2018 που έγινε ο προηγούμενος νόμος και να δημιουργήσει τεράστια προβλήματα. Ούτε τώρα.
Καταθέτω το πρακτικό της Γενικής Συνέλευσης της ΠΕΔ Κρήτης, που έχει συγκεκριμένες παρατηρήσεις για τα άρθρα του νομοσχεδίου και βέβαια καταθέτω την μελέτη την οποία έχω κάνει για την αποτίμηση του «Καλλικράτη», προκειμένου να μελετηθεί τουλάχιστον σε σχέση με το επόμενο νομοσχέδιο. Πιστεύω κι εγώ να συμβάλω σε αυτό και με αυτόν τον τρόπο.
Ευχαριστώ.
Ευχαριστώ.
