Μετά τη συνέντευξη του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε για το νέο αεροδρόμιο και παρ’ ότι δε μας έχει σταλεί ακόμη ο φάκελος με τα ακριβή στοιχεία, καταθέτω ορισμένες απόψεις, που θεωρώ ότι μπορούν να συμβάλλουν σ’ έναν ουσιαστικό διάλογο.
Το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι ασφαλώς και είναι ένα μεγάλο αναπτυξιακό έργο το οποίο μπορεί, εφ’ όσον ληφθούν οι σωστές αποφάσεις, να συμβάλλει καθοριστικά στην περαιτέρω αναπτυξιακή πορεία όλης της Κρήτης δίνοντας νέες ευκαιρίες ανάπτυξης στην περιοχή, χωρίς όμως να ξεχνούμε ότι ταυτόχρονα θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα, τα οποία χρειάζονται εκ των προτέρων αντιμετώπιση.
Κατά την άποψη μου, στο σημείο που βρισκόμαστε κανένα βήμα δεν πρέπει να γίνει αν δεν διασφαλιστούν πρώτα τα συμφέροντα της περιοχής και των κατοίκων της και ιδιαίτερα των οικισμών που πλήττονται περισσότερο.
Από μια πρώτη ″ανάγνωση″ των σχεδίων και των απόψεων του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. φαίνεται ότι δεν υπάρχει σχέδιο ανάπτυξης της περιοχής και δεν έχουν ληφθεί υπόψη βασικές προτάσεις των φορέων και των κατοίκων ενώ υπάρχουν πολλά κενά που δημιουργούν νέα ερωτήματα:
1. Έχει επιλεγεί η μέθοδος της παραχώρησης σε ιδιώτη επενδυτή και διαχειριστή, αλλά δεν προσδιορίζεται ο ρόλος του Δημοσίου και το ποσοστό συγχρηματοδότησης.
Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί όσο μικρότερη οικονομική συμμετοχή έχει το Δημόσιο στη χρηματοδότηση κατασκευής του έργου, τόσο περισσότερο ″ακριβό″ και λιγότερο ανταγωνιστικό θα είναι το αεροδρόμιο εις βάρος του τουρισμού, αλλά και τόσο περισσότερα οφέλη και προνόμια θα παραχωρηθούν στον ιδιώτη επενδυτή εις βάρος των κατοίκων και της περιοχής.
Επίσης, δεν προσδιορίζεται ο ρόλος της τοπικής κοινωνίας Δήμος-οι, Νομαρχία κλπ.
2. Δεν εκπονήθηκε το ειδικό χωροταξικό (χρήσεις γης, ζώνες ανάπτυξης) που από την αρχή είχε τεθεί ως προϋπόθεση, για την προστασία της περιοχής, αλλά κυρίως για να αποτυπωθεί μ’ αυτό κάθε πρόβλεψη και δέσμευση της Κυβέρνησης για την ανάπτυξη της περιοχής.
3. Δεν γίνεται καμία προσπάθεια βελτίωσης της υπάρχουσας κατάστασης με τις επιπτώσεις από το στρατιωτικό αεροδρόμιο, που αν για εθνικούς λόγους δεν μπορεί να καταργηθεί, μπορεί όμως να μετατοπιστεί ο διάδρομος πάνω στον ίδιο άξονα προς νότο ώστε να “αναπνεύσει” το Καστέλι, να δημιουργηθεί περιμετρικός δρόμος και να υπάρξει ζωτικός χώρος ανάπτυξης.
4. Δεν προβλέπεται περιμετρικός δρόμος του αεροδρομίου προκειμένου να αξιοποιηθούν όλες οι γύρω περιοχές και έτσι απομονώνονται ορισμένες όπως π.χ. την ανατολική πλευρά του αεροδρομίου.
5. Δεν προβλέπεται πύλη εισόδου για τις δραστηριότητες στην ανατολική πλευρά του αεροδρομίου.
6. Δεν υπάρχει ισοκατανομή της εμπορικής ζώνης κατά μήκους του δρόμου σύνδεσης που θα απαλλοτριωθεί προς όφελος του ιδιώτη, στην οποία εφ’ όσον επιλεγεί το πρότυπο των Σπάτων θα εγκατασταθούν τα πολυκαταστήματα.
7. Δεν προβλέπεται η δημιουργία ελεύθερης επιχειρηματικής ζώνης ή ζωνών ΒΕΠΕ με πρόσβαση από την οδό σύνδεσης, που είναι σπουδαιότερη κατά την άποψή μου γιατί αυτήν θα μπορούν να αξιοποιήσουν αποκλειστικά οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες, οι τοπικοί επιχειρηματίες και οι κάτοικοι της περιοχής, χωρίς την εμπλοκή του ιδιώτη επενδυτή και διαχειριστή του αεροδρομίου.
8. Δεν προβλέπεται η δημιουργία οργανωμένου βιοτεχνικού πάρκου (ΒΙΟΠΑ) στην ευρύτερη περιοχή.
9. Δεν προβλέπεται επαρκές οδικό δίκτυο για τη διασύνδεση με το αεροδρόμιο από κάθε κατεύθυνση Μεσσαρά-Ηράκλειο κλπ.
10. Δεν προβλέπεται αναβάθμιση του οδικού δικτύου όλης της περιοχής.
11. Δεν προβλέπονται οι περιοχές οικιστικής ανάπτυξης.
12. Δεν προβλέπονται έργα και δράσεις ανάδειξης της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής, του φυσικού πλούτου, καθώς και των θρησκευτικών μνημείων (Λύττος, Σμάρι, Αρκαδία, αρχαίο υδραγωγείο, Βυζαντινές εκκλησίες, υφαντική και αγγειοπλαστική τέχνη, ανεμόμυλοι, νερόμυλοι, ορεινός όγκος κ.λ.π.).
13. Δεν υπάρχει δέσμευση για έργα ανάπλασης των γύρω οικισμών.
14. Δεν εκπονήθηκαν συγκεκριμένα προγράμματα προστασίας των οικισμών που πλήττονται ή σχέδιο αποκατάστασης των κατοίκων που ζημιώνονται.
15. Δεν προβλέπεται υδροδότηση από το Φράγμα Αποσελέμη.
16. Δεν προβλέπεται η επεξεργασία των υγρών αποβλήτων για όλη την περιοχή.
17. Δεν επαρκούν οι προβλεπόμενες ενέργειες για τον εμπλουτισμό της υδρογεωλογικής λεκάνης.
18. Δεν προβλέπονται κίνητρα για τα τοπικά προϊόντα όπως μειωμένα τέλη μεταφοράς κρητικών προϊόντων προς εξωτερικό.
19. Δεν αναφέρονται συγκεκριμένα οφέλη για τους κατοίκους:
α) ως προς τις προσλήψεις σε κάθε υπηρεσία που θα
δραστηριοποιείται στο αεροδρόμιο
β) ως προς την ενοικίαση και αξιοποίηση των καταστημάτων
εντός του αεροδρομίου
20. Δεν αναφέρεται κανένα μόνιμο ανταποδοτικό όφελος για την ανάπτυξη της περιοχής π.χ. το 20% των τελών αεροδρομίου, μόνιμος περιβαλλοντικός πόρος και δικαιώματα από τη διαφήμιση εντός και εκτός αεροδρομίου.
Μετά απ’ όλα αυτά, θεωρώ ότι το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε δεν πρέπει να προχωρήσει σε καμιά ενέργεια χωρίς τη συναίνεση των κατοίκων, που μπορεί να δοθεί, κατά την άποψή μου, μόνο μετά την εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου αναπτυξιακού σχεδίου, ενός δηλαδή πολυτομεακού προγράμματος για την ανάπτυξη της περιοχής, που θα προβλέπει έργα και δράσεις και θα δίνει λύσεις για όλα τα ζητήματα που τίθενται, με δέσμευση των απαραίτητων πόρων από συγκεκριμένες πηγές χρηματοδότησης (Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ΕΣΠΑ (Δ΄ΚΠΣ), ΘΗΣΕΑΣ, Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητας, Leader κ.λ.π) που θα αποτυπωθεί σ’ ένα ειδικό χωροταξικό και θα αποτελέσει το συμβόλαιο μεταξύ τοπικής κοινωνίας και κεντρικής πολιτείας.
