Αναλυτικά το κείμενο της ερώτησης έχει ως εξής:
Ι. Σύμφωνα με το άρθρο 20 του ν. 4387/2016, όπως ίσχυε πριν την αντικατάσταση του από το άρθρο 27 του ν. 4670/20, όσο και με το πρόσφατο άρθρο 27 του ν. 4670/2020, σε περίπτωση απασχόλησης συνταξιούχου λόγω γήρατος, η σύνταξη καταβάλλεται μειωμένη «για όσο χρόνο ο συνταξιούχος απασχολείται ή διατηρεί την ιδιότητα/δραστηριότητα υπακτέα στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ.». Ενώ όμως η γραμματική διατύπωση των δύο ανωτέρω διατάξεων είναι ίδια, οι εφαρμοστικές οδηγίες διαφέρουν στην περίπτωση μερικής ή μειωμένης απασχόλησης του συνταξιούχου!
Ειδικότερα, στην εφαρμοστική εγκύκλιο του άρθρου 20 του ν. 4387/2016 (Φ.80000/οικ.12151/274/19-3-2018) προβλεπόταν ότι το ποσό της σύνταξης που λαμβάνει ο απασχολούμενος συνταξιούχος που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 20, καταβάλλεται μειωμένο (κατά 60%) για όσες ημέρες αντιστοιχούν στην απασχόλησή του, για την οποία προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης. Αντίθετα, στις νέες οδηγίες για την εφαρμογή του άρθρου 27 του ν. 4670/2020, δεν υφίσταται η πρόβλεψη αναλογικής περικοπής της σύνταξης βάσει των ημερών ασφάλισης ανά μήνα.
Η νέα αυτή ερμηνεία , όπως αντιλαμβάνεσθε, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα νομιμότητας και πιθανής δικαίωσης απασχολούμενων συνταξιούχων που θα προσφύγουν στα αρμόδια Δικαστήρια. Πλέον αυτού, αφενός πρόκειται για αδικαιολόγητα σκληρή αντιμετώπιση των χαμηλοσυνταξιούχων, αφού αυτοί κυρίως, προκειμένου να ενισχύσουν το πενιχρό εισόδημά τους, εργάζονται περιστασιακά και αφετέρου αποτελεί κίνητρο εισφοροαποφυγής.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα: χαμηλοσυνταξιούχος των 600 ευρώ που απασχολείται 3 ημέρες μηνιαίως εισπράττοντας 100 ευρώ (μικτά), με τη νέα ερμηνεία της διάταξης υφίσταται μείωση της σύνταξής του κατά 180 ευρώ, (ενώ με την προηγούμενη ερμηνεία η σύνταξή του θα μειωνόταν κατά 43 ευρώ). Το μηνιαίο του εισόδημα, αν και απασχολείται, μειώνεται αντί να αυξάνεται!
Αντίστροφα, ένας υψηλοσυνταξιούχος (έστω μηνιαία σύνταξη 2.000 ευρώ) με πλήρη απασχόληση (με αμοιβή 2.000 ευρώ), θα χάσει μεν 600 ευρώ από τη σύνταξή του, το μηνιαίο εισόδημά του ωστόσο αυξάνεται σημαντικά από την απασχόλησή του.
Είναι προφανής, λοιπόν, αφενός η άνιση αντιμετώπιση των απασχολούμενων συνταξιούχων, αφετέρου η άδικη αντιμετώπιση των χαμηλοσυνταξιούχων – μερικώς απασχολούμενων, όπως και η «καθοδήγησή» τους από τις οδηγίες σας στην εισφοροαποφυγή (και την φοροδιαφυγή).
ΙΙ. Σύμφωνα με το άρθρο 20 του ν. 4387/2016, όπως ίσχυε πριν την αντικατάσταση του από το άρθρο 27 του ν. 4670/2020, οι συνταξιούχοι λοιπών (πλην ΟΓΑ) πρώην φορέων κύριας ασφάλισης ή του Δημοσίου (μετά την 13.5.2016) είχαν υποχρέωση καταβολής εισφορών εφόσον είχαν εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα μεγαλύτερο του ποσού των 4.923,12 ευρώ (410,26 Χ12= 4.923,12 ευρώ).
Αντίθετα, σύμφωνα με το άρθρο 27 του ν. 4670/2020, υποχρέωση καταβολής εισφορών έχουν οι συνταξιούχοι λοιπών (πλην ΟΓΑ) φορέων κύριας ασφάλισης ή του Δημοσίου, ανεξαρτήτως του ύψους του ετήσιου εισοδήματος από αγροτική δραστηριότητα. Εξαίρεση προβλέπεται μόνο για τους συνταξιούχους του πρώην ΟΓΑ, οι οποίοι ασκούν δραστηριότητα υπαγόμενη στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ. Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών.
Επειδή ως προς την πρώτη περίπτωση, η εγκύκλιος εκφεύγει της γραμματικής διατύπωσης και του σκοπού της διάταξης, επιβάλλοντας μείωση της σύνταξης κατά 30%, ακόμη κι αν κάποιος συνταξιούχος απασχοληθεί για μια ημέρα το μήνα ή ένα τετράωρο το μήνα (!) , και οδηγεί στην εισφοροδιαφυγή και την εισφοροαποφυγή,
Επειδή ως προς την πρώτη περίπτωση, η εγκύκλιος αντιμετωπίζει με όμοιο τρόπο άνισες περιπτώσεις, λειτουργώντας σε βάρος των πιο αδύναμων χαμηλοσυνταξιούχων και υποβοηθώντας την εισφοροαποφυγή και τη μαύρη εργασία,
Επειδή ως προς την πρώτη περίπτωση, «δεν υπάρχει τίποτα πιο άνισο από την ίση αντιμετώπιση των ανίσων»
Επειδή ως προς τη δεύτερη περίπτωση, ο συνταξιούχος άλλου (πλην ΟΓΑ) φορέα που έχει ένα ελάχιστο ετήσιο αγροτικό εισόδημα 500 ή 1.000 ευρώ και είναι ενταγμένος στο ειδικό ή στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ, καλείται να καταβάλλει εισφορές υψηλότερες από αυτό το ελάχιστο αγροτικό εισόδημα.
Ερωτάσθε κ. Υπουργέ,
1. Προτίθεστε να διορθώσετε την Φ.80000/οικ. 14032/571/3-4-2020 εφαρμοστική εγκύκλιό σας που εκφεύγει της ίδιας της διάταξης νόμου και δημιουργεί σοβαρά ζητήματα τόσο νομιμότητας όσο και άνισης αντιμετώπισης μεταξύ των συνταξιούχων και ιδιαίτερα σε βάρος των χαμηλοσυνταξιούχων;
2. Θεωρείτε ότι ετήσιο αγροτικό συμπληρωματικό εισόδημα 1.000 ή 2.000 ευρώ συνιστά δραστηριότητα υπακτέα στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ; Εισόδημα ποιου ύψους καθιστά κάποιον απασχολούμενο συνταξιούχο κατ’ επάγγελμα αγρότη και υπακτέο στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ/ΕΦΚΑ;
3. Προτίθεσθε, προκειμένου να επιλυθεί το σοβαρό αυτό ζήτημα που απασχολεί ένα σημαντικό τμήμα των απασχολούμενων σε αγροτικές δραστηριότητες συνταξιούχων λοιπών (πλην ΟΓΑ) πρώην φορέων, να θέσετε κάποιο εισοδηματικό όριο αγροτικών εισοδημάτων π.χ. 10.000 ευρώ (που είναι και το όριο περικοπής σύνταξης) ή κάποιο άλλο, κάτω από το οποίο ο απασχολούμενος σε αγροτικές δραστηριότητες συνταξιούχος άλλων (πλην ΟΓΑ) πρώην φορέων δεν θα έχει υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών;
