Ο Βουλευτής ΠΑΣΟΚ Ν. Ηρακλείου Βασίλης Κεγκέρογλου κατέθεσε στην Βουλή, Ερώτηση προς την Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, σχετικά με τις πολιτικές για την ποιοτική γεωργία, την ασφάλεια των Τροφίμων και την κλιματική αλλαγή. Το πλήρες κείμενο της Ερώτησης έχει ως εξής:
«Κα Υπουργέ,
Όπως είναι γνωστό η μεταρρύθμιση σταθμός που καθορίζει το μέλλον του Αγροτικού τομέα και την ανάπτυξη της Υπαίθρου στην ΕΕ είναι η μεταρρύθμιση της ΚΑΠ στο πλαίσιο της Ατζέντας 2000 η οποία ορίζει την Ασφάλεια και την Ποιότητα των Τροφίμων ως πρωταρχικό στόχο της ΕΕ μέσα στα πλαίσια της αειφόρου αγροτικής ανάπτυξης.
Οι γενικοί στόχοι της νέας πολιτικής για την ασφάλεια των τροφίμων προβλέπουν :
• Εξασφάλιση υψηλού επιπέδου της υγείας των ανθρώπων μέσω της αύξησης των ελέγχων σε όλο το μήκος της τροφικής αλυσίδας.
• Τοποθέτηση της ποιότητας ως κυρίου μελήματος παραγωγής.
Η έννοια της ποιότητας διακρίνεται σε δύο επίπεδα:
1. Αφενός τη μη διαπραγματεύσιμη ποιότητα που αφορά την ασφάλεια της διατροφής μας και τις απαιτήσεις στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος των ζωικών και φυτικών ειδών.
2. Και αφετέρου τη σχετική ή υποκειμενική ποιότητα που καθιστά ένα τρόφιμο μοναδικό ως προς τη γεύση, την εμφάνιση, το άρωμα.
• Αποκατάσταση εμπιστοσύνης των καταναλωτών.
Για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών η ασφάλεια των τροφίμων ενισχύεται με τις πιο αυστηρές διαδικασίες παρακολούθησης και ελέγχου. Οι καταναλωτές απαιτούν και πρέπει να διαθέτουν σαφείς και ακριβείς πληροφορίες για την ποιότητα, τον τόπο και τον τρόπο παραγωγής των τροφίμων.
Στόχος της παραγωγής σύμφωνα με τις αρχές και τις διαδικασίες που προβλέπουν τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας είναι η διασφάλιση της ποιότητας και της υγιεινής των τροφίμων από το χωράφι έως το πιάτο του καταναλωτή.
Στα πλαίσια εφαρμογής όλων των παραπάνω το 2002 άρχισε η εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΚ) 178/2002, ο οποίος καθορίζει πέντε βασικές αρχές που υπερισχύουν όλων των διατάξεων στον τομέα της Αγροτικής Παραγωγής και της ασφάλειας των τροφίμων.
Επιβάλλεται ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της τροφικής αλυσίδας.
• Η ανάλυση του κινδύνου είναι ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής για την ασφάλεια των τροφίμων.
• Όλες οι επιχειρήσεις τροφίμων έχουν ευθύνη για την ποιότητα των προϊόντων που εισάγουν, παρασκευάζουν, μεταποιούν ή διανέμουν.
Κυρία Υπουργέ,
Παράλληλα με τις κρατικές αρχές και οι επιχειρήσεις που επιχειρούν στον τομέα της παραγωγής διακίνησης και εμπορίας τροφίμων παιζόμενες από τους καταναλωτές, εφαρμόζουν ιδιωτικά πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας τροφίμων.
Τα ιδιωτικά πρότυπα εκτός από την κύρια αποστολή τους, που είναι η διασφάλιση της ποιότητας και ασφάλειας των τροφίμων λειτουργούν και ως εργαλεία αξιολόγησης των επιχειρήσεων που τα εφαρμόζουν από τις αλυσίδες του λιανεμπορίου ενώ πολλές φορές λειτουργούν και ως εργαλεία αποκλεισμού προμηθευτών (market barriers).
Για το ρόλο των ιδιωτικών προτύπων στη διασφάλιση της ποιότητας των τροφίμων, καθώς και στη διευκόλυνση του διεθνούς εμπορίου τροφίμων υπάρχει πλούσια επιστημονική αρθρογραφία που παρουσιάζει και αναλύει τη σπουδαιότητα και τον ρόλο τους (Martinez and Pool, 2004), (Jaffee and Masakure, 2005), (Trienekens and Zuurbier, 2007), (Hatanaka, and Busch, 2008).
Παράλληλα με την εφαρμογή των προτύπων, την πιστοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας, τη μεταποίηση των προϊόντων αρκετές αλυσίδες λιανοπωλητών επεμβαίνουν και στο επίπεδο των υπολειμμάτων των φυτοπροστατευτικών ουσιών στα φρούτα και τα λαχανικά θεσπίζοντας δικά τους Standards αυστηρότερα από τα ισχύοντα σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αφού προχωρήσουν σε αναλύσεις υπολειμμάτων ανεξάρτητες από τις αναλύσεις που έχουν διεξάγει οι προμηθευτές τους, ανακοινώνουν τα αποτελέσματα για την ενημέρωση των καταναλωτών (Marks and Spencer, 2004).
Επιπλέον οι Γερμανικές αλυσίδες του λιανεμπορίου (Aldi, Kaufland, Rewe, Lidl, Metro, Edeka) εισήγαγαν από το 2007 αυστηρότερα standards για τα υπολείμματα των φυτοπροστατευτικών προϊόντων από αυτά που επιβάλει η νομοθεσία.
Οι παραπάνω λιανεμπορικές αλυσίδες απαιτούν από τους προμηθευτές τους για τα φρούτα και λαχανικά που διακινούν:
• Τον εντοπισμό όχι περισσοτέρων από πέντε δραστικών σε κάθε δείγμα.
• Το άθροισμα των ευρημάτων των αναλύσεων να μην υπερβαίνει το 80% του αθροίσματος των MRL’s και επίσης να ανιχνεύονται πέντε δραστικές ουσίες.
• Τα ευρήματα των αναλύσεων, να μην υπερβαίνουν το 70% του MRL’s και επίσης να ανιχνεύονται πέντε δραστικές ουσίες.
• Η ανίχνευση των δραστικών ουσιών να μην υπερβαίνει το 33% του MRL’s της δραστικής ουσίας.
Επίσης εκτός από τα MRL’s λαμβάνεται υπόψη και ο δείκτης οξείας δόσης αναφοράς ARfD (Acute Reference Dosage). Είναι η εκτίμηση των υπολειμμάτων μιας δραστικής ουσίας στα τρόφιμα κατά τη διάρκεια μιας ημέρας, χωρίς καμία δυσμενή επίδραση στην υγεία του καταναλωτή .
Κλιματική Αλλαγή και Αγροτική οικονομία
Η απειλή της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της είναι, σήμερα, τόσο ορατή ώστε είναι πια, κυριολεκτικά, θέμα «επιβίωσης» ανεξάρτητα από τις γεωγραφικές συντεταγμένες. Η μέτρηση των ρύπων και στον αγροτικό τομέα θα ασκήσει μεγάλη πίεση στους Έλληνες αγρότες.
Στόχος είναι η παραγωγή προϊόντων κλιματικά ουδέτερων (Climate Neutral Products) αφού πρώτα έχει γίνει μέτρηση και αποτύπωση των εκπομπών CO2 (Product Carbon Footprint) και όλες οι απαραίτητες ενέργειες για μείωση τους.
Στόχος είναι η παραγωγή προϊόντων κλιματικά ουδέτερων (Climate Neutral Products) αφού πρώτα έχει γίνει μέτρηση και αποτύπωση των εκπομπών CO2 (Product Carbon Footprint) και όλες οι απαραίτητες ενέργειες για μείωση τους.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Σουηδίας η οποία χρησιμοποιεί σήμανση στα προϊόντα τα οποία έχουν παραχθεί με φιλικό τρόπο προς το περιβάλλον ενημερώνοντας τους καταναλωτές πόσο CO2 απαιτήθηκε για να παραχθεί το συγκεκριμένο προϊόν και να φτάσει στον καταναλωτή.
Για όλα τα παρακάτω
Ερωτάστε κα Υπουργέ,
• Τι προτίθεστε να πράξετε προκειμένου τα Ελληνικά αγροτικά προϊόντα να παράγονται με διαδικασίες φιλικές προς το περιβάλλον στα πλαίσια μιας αειφόρου πράσινης ανάπτυξης;
• Πότε θα προκηρυχθούν δράσεις που θα ενισχύουν τις διαδικασίες αειφόριας, ασφάλειας και ποιότητας τροφίμων, όπως το πετυχημένο Μέτρο 4.3 που είχε προκηρυχθεί στα πλαίσια του 3ου ΚΠΣ από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
• Αν προτίθεστε να ενισχύσετε επιτυχημένα κίνητρα, όπως το ποιοτικό παρακράτημα, που επιδοτεί παραγωγούς οι οποίοι παράγουν αγροτικά προϊόντα με διαδικασίες φιλικές προς το περιβάλλον στα πλαίσια μια αειφόρου και πράσινης ανάπτυξης.
• Με ποιες δράσεις και μέτρα προτίθεστε να ενισχύσετε τους Έλληνες παραγωγούς και τις Ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις απαιτήσεις των καταναλωτών σε θέματα ασφάλειας και ποιότητας τροφίμων.
• Τι μέτρα προτίθεται να λάβει το υπουργείο για την καλύτερη προετοιμασία της Ελληνικής αγροτικής οικονομίας στην μέτρηση της αποτύπωση των εκπομπών CO2 και της σήμανσης των ελληνικών αγροτικών προϊόντων και τροφίμων.»
