Εισήγηση του Υφ. Εργασίας Βασίλη Κεγκέρογλου στην ημερίδα της ΟΚΕ με θέμα : Η κοινωνική διάσταση των πολιτικών για την αντιμετώπιση της κρίσης στο πλαίσιο του «ΕΥΡΩΠΗ 2020» Αναλυτικά η ομιλία
Κυρίες και κύριοι,
Επιτρέψτε μου κατ’ αρχάς να συγχαρώ τον πρόεδρο και τα στελέχη της ΟΚΕ για την σημαντική συμβολή τους στον πολιτικό και οικονομικό γίγνεσθαι ,με τις εμπεριστατωμένες γνώμες και προτάσεις που καταθέτουν. Καθώς φυσικά και την ΕΟΚΕ- τους εκπροσώπους της οποίας καλωσορίζω στην σημερινή εκδήλωση- για την σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει στην διαμόρφωση των ευρωπαϊκών θέσεων και στον συστηματικό και αποτελεσματικό κοινωνικό διάλογο.
Η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια βιώνει την απειλή μιας μεγάλης ιστορικής παλινδρόμησης.
Το ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο, τίθεται υπό έντονη αμφισβήτηση σε μια περίοδο μάλιστα όπου πραγματοποιείται το πιο φιλόδοξο ίσως βήμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της οικονομικής και νομισματικής ένωσης .
Η αλληλοτροφοδοτούμενη χρηματοοικονομική και δημοσιονομική κρίση δεν αντιμετωπίστηκε από την αρχή ολιστικά και διαρθρωτικά ,αλλά αποσπασματικά και συμπτωματικά.
Το μεγάλο στοίχημα για την ευρωπαϊκή ένωση και φυσικά για τη χώρα μας, είναι εάν και με ποιο τρόπο θα μετεξελιχτεί το κοινωνικό κράτος για να καταστεί ικανό και βιώσιμο και να συμβάλει αποτελεσματικά στην κοινωνική συνοχή και ανάπτυξη.
Κυρίες και κύριοι,
Η οικονομική συγκυρία με την παρατεταμένη ύφεση, προκάλεσε μεγάλη αύξηση της ανεργίας και σημαντικό τμήμα της κοινωνίας βρίσκεται στο κατώφλι της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η προοπτική της οικονομικής ανάκαμψης που άρχισε να διαφαίνεται, δεν θα μεταβάλει την αρνητική τάση διεύρυνσης των φαινομένων αυτών βραχυπρόθεσμα.
Αντιθέτως οι συνέπειες που προκαλούνται στους πλέον αδύναμους ενδέχεται να έχουν διάρκεια και να οξυνθούν αν δεν ενισχυθούν οι κατάλληλες πολιτικές Πρόνοιας και Κοινωνικής Προστασίας.
Χρειαζόμαστε ένα ενεργητικό, ευέλικτο, καλά στοχευμένο, έξυπνο, δίκαιο και λειτουργικό πλέγμα υπηρεσιών και παροχών ώστε να αντιμετωπιστούν νέες μορφές φτώχειας και νέες ανισότητες, μέσα από το απολύτως αναγκαίο, τώρα όσο ποτέ άλλοτε, εγγυημένο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Πρωτίστως, τίθεται θέμα δημιουργίας ενός δίκτυ ασφαλείας για τους κοινωνικά αποκλεισμένους και όσους βρίσκονται κάτω από το όριο της απόλυτης φτώχειας.
Στόχος δεν είναι η διαιώνιση των παροχών, αλλά η στήριξη και η διασφάλιση προϋποθέσεων για κάθε πολίτη ώστε να ζήσει στο μέλλον χωρίς εξάρτηση και προνοιακές προσφορές – αυτόνομος , ελεύθερος και κύριος του εαυτού του.
Η έννοια του κοινωνικού κράτους εμπεριέχει λοιπόν αρχές, βασικούς αξιακούς σκοπούς,πολιτικές, υποχρεώσεις,δικαιώματα, συστήματα και μηχανισμούς που στοχεύουν στην κοινωνική συνοχή και τη κοινωνική προστασία των αδυνάτων.
Το κοινωνικό κράτος, όμως, δεν μπορεί να είναι στατικό αλλά οφείλει να αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις συνθήκες ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στο ρόλο του.
Στη δημόσια συζήτηση, πολλοί επιμένουν στη συντήρηση του συστήματος ως έχει, ακόμη και όταν είναι πασιφανές ότι αυτό δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις σημερινές ανάγκες,υποσχόμενοι μάλιστα και μεγέθυνση των παροχών για την αντιμετώπιση των αυξημένων αναγκών.
Στον αντίποδα, κάποιοι άλλοι , επιμένουν στις οριζόντιες μειώσεις των κοινωνικών δαπανών με την κατάργηση δράσεων και προγραμμάτων, στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής και του εξορθολογισμού .
Και οι δύο απόψεις είναι βαθιά συντηρητικές, λαϊκίστικες και ποντάρουν, η μια στο θυμικό των πολιτών που βιώνουν τα δύσκολα και η άλλη στον λογιστική ρύθμιση απόλυτα ανταποδοτικής πολιτικής χωρίς κοινωνικό προσανατολισμό(που γίνεται αποδεκτός από τα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα.)
Κυρίες και κύριοι, η πόλωση αυτή είναι ψευδεπίγραφη.
Η ανάδειξη εθνικά και κοινωνικά υπεύθυνης πρότασης για την μεταρρύθμιση και ενίσχυση του κοινωνικού κράτους είναι χρέος μας.
Η Οικονομική
ανάκαμψη και η κοινωνική πρόοδος είναι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος.
Ένα καινοτόμο κοινωνικό κράτος είναι πηγή ανάπτυξης και η οικονομική ανάπτυξη διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του κοινωνικού κράτους .
Γι’ αυτό πρέπει να μεταρρυθμίζεται, στο πλαίσιο του εθνικού σχεδίου κοινωνικής συνοχής, αξιοποιώντας τους πόρους, στοχευμένα, με προτεραιότητες και διαφάνεια.
Το πιο απτό παράδειγμα τέτοιας μεταρρύθμισης που έγινε τα τελευταία χρόνια είναι τα νέα επιδόματα τέκνων.
Από τα αφορολόγητα τέκνων του Υπουργείου Οικονομικών και τα επιδόματα μόνο για τριτέκνους και πολυτέκνους χωρίς εισοδηματικά κριτήρια, μεταβήκαμε στο νέο σύστημα επιδομάτων από το πρώτο παιδί, με το οποίο ενισχύονται πλέον οι 690 περίπου χιλιάδες οικογένειες που ανήκουν στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα.
Η προσέγγιση αυτή δεν υπαγορεύεται μόνο, από την εθνική ανάγκη για τη διασφάλιση σταθερής πορείας της χώρας μέσα στην Ε.Ε αλλά και από την κοινωνική ανάγκη, να έχουν θετικό πρόσημο, οι μεταρρυθμίσεις και να οδηγήσουν στην οριστική έξοδο από την κρίση με θετικές επιπτώσεις για όλους τους πολίτες .
Στο πλαίσιο αυτό, με όσες δυνάμεις διαθέτουμε, στο Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, προωθούμε τη μεταρρύθμιση των πολιτικών κοινωνικής συνοχής, κοινωνικής προστασίας και της πρόνοιας.
Δεν θα αναφερθώ στο βασικό πυλώνα ,την κοινωνική ασφάλιση και τη βιωσιμότητα του, που πρέπει να αποτελεί εκ των πραγμάτων αντικείμενο ξεχωριστής συζήτησης .
Επιτρέψτε μου να επικεντρώσω στο τομέα κοινωνικής προστασίας και πρόνοιας που στοχεύει πρωτίστως στην άμεση αντιμετώπιση των φαινομένων ακραίας φτώχειας και τη διασφάλιση του δικαιώματος ενός ελάχιστου επιπέδου διαβίωσης για όλους τους πολίτες, σε συνδυασμό με πολιτικές απασχόλησης, στήριξης της αδύναμης οικογένειας και δράσεις κοινωνικής φροντίδας και αλληλεγγύης για τις ευπαθείς και ευάλωτες ομάδες.
• Η ανεργία, μετά από έξι χρόνια ύφεσης αποτελεί το μεγαλύτερο κοινωνικό εφιάλτη.
Μετά από επίπονες προσπάθειες , από την αρχή του 2013, προχωρήσαμε στο πρόγραμμα Κοινωφελούς εργασίας για 50.000 ανέργους που υλοποιείται και στην εκπόνηση ενός διετούς σχεδίου για την ενίσχυση της απασχόλησης που αξιοποιεί όλους τους διαθέσιμους πόρους, εθνικούς και Ευρωπαϊκούς.
Με το πρόγραμμα αυτό, θα δοθούν ευκαιρίες απασχόλησης, κατάρτισης, σε 440.000 περίπου άνεργους, κυρίως στους νέους και τους μακροχρόνια άνεργους.
Οι βασικοί πυλώνες του προγράμματος είναι τρεις (3):
-Επιδοτούμενη απασχόληση 125.000 ανέργων στον ιδιωτικό τομέα
– Εγγύηση για τη νεολαία με 230.000 περίπου ευκαιρίες απασχόλησης, κατάρτισης, πρακτικής άσκησης σε νέους ηλικίας 16 έως 29 ετών
-Απασχόληση 90.000 ατόμων μέσω κοινωφελούς εργασίας
Επιπλέον , στη νέα προγραμματική περίοδο, η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει περίπου 4 δις ευρώ συνολικά.
Απ’ αυτά:
-2,9 δις ευρώ για την ανάπτυξη και αξιοποίηση των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, σε τομείς αιχμής για την οικονομία μας, αγροτο-διατροφικός τουρισμός, νέες τεχνολογίες και καινοτομία.
-171 εκατομμύρια θα ενισχύουν το πρόγραμμα Εγγύηση για τη νεολαία
-800 εκατομμυρίων ευρώ θα διατεθούν σε δράσεις για την ενεργό ένταξη και τη καταπολέμηση της φτώχιας.
Εδώ, θέλω να τονίσω ότι στην υλοποίηση μεγάλου μέρους του νέου ΕΣΠΑ, θα γίνει με περιφερειακό σχεδιασμό και απόφαση.
Ήδη έχουμε ξεκινήσει τη συνεργασία με τις Περιφέρειες.
Όμως, παρόλα αυτά,ο σχεδιασμός του Υπουργείου Εργασίας δεν αρκεί για την δραστική αντιμετώπιση της ανεργίας.
Απαιτείται ολοκληρωμένος εθνικός σχεδιασμός για την απασχόληση με συντονισμό των πολιτικών όλων των Υπουργείων. Σ’αυτό θα συμβάλει η πρόσφατη θεσμοθέτηση του Συμβουλίου για την Απασχόληση.
Η οικονομική ανάκαμψη και η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας μπορούν να συνδυαστούν με την ενίσχυση της απασχόλησης.
Η φορολόγηση των επιχειρήσεων και η ένταξη τους σε αναπτυξιακά προγράμματα να συνδυαστεί με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Να αποφύγουμε την ανεργη ανάπτυξη.
Έρχομαι τώρα στην κοινωνική πρόνοια και προστασία.
• Η θεσμοθέτηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος που θα αρχίσει να εφαρμόζεται πιλοτικά τους επόμενους μήνες και από το 2015 καθολικά, σε συνδυασμό με συμπληρωματικές παροχές , υποστηρικτές υπηρεσίες και υπηρεσίες εργασιακής ένταξης θα διαμορφώσει ένα δίκτυ προστασίας των πολιτών που βρίσκονται εντός του φάσματος της ακραίας φτώχειας. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω ότι κινούμαστε στην ίδια κατεύθυνση με την πρόσφατη γνώμη που κατέθεσε η ΟΚΕ. Δηλαδή ακολουθούμε το τρίπτυχο :
– Εισοδηματική ενίσχυση και συμπληρωματικές παροχές (ιατροφαρμακευτική φροντίδα, επίδομα θέρμανσης, κοινωνικό τιμολόγιο, ένταξη στο «Βοήθεια στο σπίτι» κλπ)
– Υποστηρικτικές υπηρεσίες για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων που οδηγούν, συμβάλλουν ή τροφοδοτούν φαινόμενα ακραίας φτώχειας
– Ενεργητικές πολιτικές εργασιακής επανένταξης για την εξεύρεση εργασίας.
• Στο ίδιο πλαίσιο επιτρέψτε μου να αναφερθώ και στη διανομή του κοινωνικού μερίσματος που στοχεύει στην άμεση ανακούφιση των πλέον αδύναμων και σηματοδοτεί την βούληση μας για την επένδυση σε πολιτικές κοινωνικής προστασίας . Στόχος μας είναι η ανακούφιση των πλέον αδύναμων οικονομικά συμπολιτών μας. Η διαδικασία απονομής του μερίσματος αυτού μπορεί να αξιοποιηθεί για τον καλύτερο σχεδιασμό και στόχευση κατά την εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Ας μη ξεχνάμε ότι η δομή του φορολογικού συστήματος και της καταγραφής εισοδημάτων όπως εφαρμόζεται στη χώρα μας καθώς και φαινόμενα φοροδιαφυγής και αδήλωτης εργασίας καθιστούν πολύπλοκη τη διαδικασία εισοδηματικής ενίσχυσης που σκοπό έχει να αντιμετωπίσει έγκαιρα άμεσες καταστάσεις ακραίας φτώχειας.
• Από το πλεόνασμα διατίθενται επίσης 20 εκατ ευρώ για την ιατροφαρμακευτική κάλυψη των συμπολιτών μας που κατά τα έτη 2011-2013 έχασαν την ασφαλιστική τους ικανότητα από ΟΑΕΕ και ΕΤΕΑ ,καθώς και των ανασφάλιστων που έχασαν το δικαίωμα κάλυψης από την προνοιακή σύνταξη υπερηλίκων του ΟΓΑ. ενοικίου
• Πρόνοια βεβαίως υπάρχει και για τους ανασφάλιστους ,ο αριθμός των οποίων διογκώθηκε. Αναμορφώσαμε τη διαδικασία και διευρύναμε τα κριτήρια έκδοσης βιβλιαρίου ανασφαλίστων και οικονομικά αδυνάτων πολιτών για την ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή τους περίθαλψη. Μέχρι να υπογραφεί η ΚΥΑ από τα συναρμόδια υπουργεία ( η οποία έχει κατατεθεί από πλευράς μας τον Δεκέμβρη του 2013), με επείγουσα απόφαση μας οι κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων εκδίδουν βιβλιάρια με τις νέες προϋποθέσεις και για τις κατηγορίες που αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα.
Επιπλέον με πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση παρατάθηκε για ένα ακόμη έτος η ιατροφαρμακευτική κάλυψη μακροχρονίως ανέργων , νέων έως 29 ετών και μειώθηκε ο απαραίτητος αριθμός ενσήμων σε 50 για ασφαλισμένους του ΙΚΑ.
-Για τη στήριξη των αστέγων
Διατίθενται εντός του έτους από την διανομή του κοινωνικού μερίσματος ,20 εκατ ευρώ για την εφαρμογή ολοκληρωμένης παρέμβασης υπέρ των αστέγων συμπολιτών μας στο πλαίσιο του εθνικού σχεδίου δράσης ,που περιλαμβάνει
1. Εποπτεία και συντονισμό
2.πρόληψη
3. Επείγουσα στέγασης και σίτηση,
4. μεταβατική φιλοξενία και
5. προγράμματα εργασιακής επανένταξης με συμβουλευτικές υπηρεσίες και επιδότηση ενοικίου συμπληρωματικά
– Για τη στήριξη της οικογένειας,
Ήδη αναφέρθηκα στο νέο σύστημα για τα επιδόματα τέκνων που έλαβαν οι 690.000πλέον αδύναμες οικογένειες το 2013 ,ενώ στις 16 Απριλίου έλαβαν το πρώτο τρίμηνο του 2014.
Διασφαλίσαμε την δωρεάν είσοδο για 70.000 και πλέον παιδιά οικονομικά αδύνατων οικογενειών, στους Παιδικούς και Βρεφονηπιακούς σταθμούς
– Συνεχίζουμε το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» για να ανταποκριθεί στα προβλήματα που προκαλεί η κρίση στους ανήμπορους, ηλικιωμένους και τα ΑμεΑ.
με την υλοποίηση 3 επιμέρους προγραμμάτων
-το κατ’ οίκον φροντίδα συνταξιούχων που αυτόχρηματοδοτείται από τις εισφορές συνταξιούχων
-το κατ’ οίκον κοινωνική φροντίδα, που αφορά ανήμπορους άπορους που χρηματοδοτείται από την πρόνοια
και το κατ’ οίκον νοσηλεία που θα προχωρήσει πιλοτικά.
Για τη στήριξη της Γ΄ ηλικίας και των ΑΜΕΑ
• Ολοκληρώθηκε η ένταξη των Κέντρων Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων και των ΚΔΑΠ ΑμεΑ στο πρόγραμμα
• Διασφαλίζονται τα προνοιακά επιδόματα με τον επανέλεγχο και τις διασταυρώσεις προστατεύοντας τους πραγματικά δικαιούχους με ετήσιο προϋπολογισμό 720 εκατ.
Αναμορφώσαμε τη διαδικασία των ΚΕΠΑ και η σχέση των ιατρών είναι πλέον ανεξάρτητη από την επαγγελματική τους ιδιότητα, καθορίστηκαν οι 43 μη αναστρέψιμες παθήσεις για να μην ταλαιπωρούνται οι ανάπηροι και να παρατείνουμε το δικαίωμα για αναπηρικές συντάξεις και επιδόματα μέχρι την εξέταση των χιλιάδων εκκρεμοτήτων
Υπεγράφησαν οι συμβάσεις με τους συγκοινωνιακούς φορείς για τη δωρεάν μετακίνηση ΑΜΕΑ και διανέμονται αυτές τις μέρες τα δελτία με εισοδηματικά κριτήρια.
Είναι έτοιμες για διαβούλευση και κατάθεση νομοθετικές προτάσεις και ρυθμίσεις που επικεντρώνεται στην κοινωνική σύμπραξη και την αναμόρφωση του εθνικού συστήματος κοινωνικής φροντίδας και αλληλεγγύης:
• Με επιτελικό ρόλο της κεντρικής διοίκησης
• Με δίκτυα κοινωνικής προστασίας
• Ενίσχυση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης
• Θεσμική συνεργασία επιτελικού κράτους-αυτοδιοίκησης και κοινωνίας των πολιτών
• Με δυναμική και ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών με έμφαση στη συνέργεια και τη συμπληρωματικότητα με τη συγκρότηση του Πανελλαδικού Δικτύου Κοινωνικής Φροντίδας και Αλληλεγγύης και τη δημιουργία Χάρτη Ποιότητας των Υπηρεσιών Κοινωνικής Φροντίδας και Αλληλεγγύης
• Με έλεγχο και διαφάνεια στη διαχείριση και την αποτελεσματικότητα των διατιθέμενων πόρων, με τη δημιουργία Παρατηρητηρίου Φορέων Κοινωνικής Φροντίδας και Αλληλεγγύης
• Με δικαίωμα στο πολίτη να επιλέγει τον πιστοποιημένο πάροχο κοινωνικών υπηρεσιών, μεσω της πρόσφατα θεσμοθετημένης «κοινωνικής επιταγής»
• Με ενίσχυση και αξιοποίηση της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και του εθελοντισμού.
• Και τέλος με την προώθηση και στήριξη της «Κοινωνικής Σύμπραξης» σε κάθε Δήμο που δεν θα είναι μια ακόμη δομή ή μια νέα υπηρεσία αλλά θα αποτελέσει τη ζωντανή τοπική οριζόντια συνεργασία όλων των φορέων που δραστηριοποιούνται στην κοινωνική φροντίδα και Αλληλεγγύη και έχει ήδη νομοθετηθεί ως μέσω υλοποίησης των δράσεων στέγασης ,σίτισης και κοινωνικής φροντίδας για τους άστεγους .
Αρκούν αυτές οι παρεμβάσεις;
Σίγουρα όχι.
Χρειάζεται αυτό που ανέφερα πριν και το επαναλαμβάνω.
Ένας συνολικός, εθνικός σχεδιασμός που θα συμπεριλάβει όλες τις πολιτικές κοινωνικής συνοχής όλων των Υπουργείων και φορέων με ενιαίο κέντρο συντονισμού και αποκεντρωμένη υλοποίηση.
Η ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους συμβαδίζει αναντίρρητα με την ανάπτυξη κοινωνικών υπηρεσιών από την τοπική αυτοδιοίκηση που για μας είναι δομική έκφραση του κράτους πρόνοιας.
Θέλουμε ένα κεντρικό κράτος που θα σχεδιάζει εθνικά, χαράζοντας τις κεντρικές πολιτικές, θα θεσμοθετεί καινοτόμα και θα ασκεί αποτελεσματικά τον επιτελικό του ρόλο.
Θέλουμε την αυτοδιοίκηση με περιφερειακό και τοπικό σχέδιο κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, που θα αξιοποιεί τις κεντρικές, αναπτύσσοντας τις δικές της τοπικές δράσεις σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία και όλους τους εμπλεκόμενους εταίρους .
Η δυναμική διασύνδεση κοινωνικού κράτους, δικτύων κοινωνικής αλληλεγγύης και αυτοδιοίκησης μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά στην ανακούφιση της κοινωνίας και την κοινωνική συνοχή.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας
